Korzyści można podzielić na 7 kategorii:

1. Zatrudnienie mieszkańców w samej elektrowni

Przykład z USA:

• 81% pracowników elektrowni w Indian Point (1355 spośród 1683 w 2002 r.) mieszka na terenach pięciu okolicznych hrabstw
  

  Elektrownia Jądrowa Indian Point w USA w stanie Nowy Jork (fot.CC BY 2.0)

Przykłady z Francji:

• W elektrowni jądrowej Nogent we Francji pracuje 800 osób, z tego 650 pracowników EdF i 150 pracowników firm przemysłowych współpracujących z elektrownią. Ponadto około 1000 osób z zewnątrz pracuje dla elektrowni dla jej kontroli, konserwacji, napraw itd.
• Elektrownia Jądrowa Flammanville zatrudnia bezpośrednio 680 osób personelu EdF i około 2000 osób z zewnątrz, zatrudnianych przy okazji planowych remontów i konserwacji elektrowni.
  Większość z tych osób (zwłaszcza pracownicy stali) mieszka na terenie okolicznych gmin.

Przykłady z Finlandii:

• W Elektrowni Jądrowej Olkiluoto ok. 300 ludzi zatrudnionych miejscowych w firmach (lub lokalnych oddziałach firm działających w innych miastach lub poza Finlandią) pracuje bezpośrednio na terenie elektrowni (np. pracownicy ochrony z firmy Securitas)
• 56% stałych pracowników elektrowni mieszka na terenie gminy, w której znajduje się elektrownia (Rauma) a kolejne 28% mieszka w dwóch sąsiednich gminach (Eurajoki, Pori)

2. Zwiększenie lokalnego popytu na towary i usługi, poprzez:

• składanie przez elektrownię zamówień na towary i usługi w lokalnych firmach
• sprowadzenie z całego kraju i osiedlenie 1000-1500 dobrze zarabiających pracowników elektrowni

Powoduje to zwiększenie dochodów mieszkańców i tworzenie nowych miejsc pracy, bo zwiększa się popyt na towary i usługi, zarówno z powodu zamówień elektrowni jak i zwiększonych wydatków mieszkańców gminy i powiatu oraz wydatków pracowników elektrowni. Przykłady obiektów handlowo-usługowych, które najczęściej powstają w takich przypadkach:

• sklepy (spożywcze, delikatesy, z artykułami AGD, sprzętem elektronicznym i komputerowym)
• inne lokale handlowo-usługowe
• kluby sportowe: siłownia, fitness, basen
• salony fryzjerskie i kosmetyczne
• restauracje
• kluby muzyczne (dyskoteki)
• puby

Przykłady z USA (elektrownia jądrowa w Indian Point):

• Elektrownia Jądrowa Indian Point (stan Nowy Jork, operator: firma Entergy) realizuje 30% swoich zamówień w okolicznych hrabstwach - w 2002 r. wartość tych zamówień wyniosła prawie 450 mln $
• wydatki operatora elektrowni w Indian Point (firma Entergy) w hrabstwach przylegających do elektrowni:

  Cel wydatków (w 2002 r.)	Kwota
  Konserwacja i naprawy budynków	3 671 485 $
  Opłaty za korzystanie z wodociągów i kanalizacji	1 891 035 $
  Obsługa biznesu	1 397 407 $
  Opłaty za wynajem i dzierżawę wyposażenia i urządzeń	1 247 140 $
  Zakupy urządzeń telekomunikacyjnych	953 571 $
  Usługi firm konsultingowych	700 440 $
  Zakupy urządzeń elektrycznych	582 643 $
  Utrzymanie i naprawa obiektów i urządzeń	562 843 $
  Usługi przetwarzania danych	494 230 $
  Opłaty za czasowy wynajem miejsc zakwaterowania*	430 813 $
  Inne	4 900 312 $
  Płace i świadczenia na rzecz pracowników elektrowni	126 582 858 $
  Suma	143 414 778 $

  *(np. miejsca hotelowe dla gości odwiedzających elektrownię)

 

• wpływ Elektrowni Jądrowej Indian Point na różne sektory gospodarki lokalnych hrabstw (najniższy szczebel samorządu terytorialnego w USA) w 2002 r.:

  Sektor gospodarki	Wydatki elektrowni	Łączny dochód pracowników*	Liczba miejsc pracy*
  Wartość wytworzonej energii elektrycznej	650 931 840 $ (dochód elektrowni)	126 764 472 $	1 357
  Podatki od nieruchomości	9 180 758 $	-	-
  Handel hurtowy	5 997 007 $	2 528 002 $	39
  Prywatna służba zdrowia	5 638 043 $	3 317 516 $	57
  Utrzymanie, konserwacja i naprawy budynków	4 704 194 $	1 969 959 $	99
  Handel nieruchomościami	4 536 372 $	615 432 $	19
  Publiczna służba zdrowia	4 324 430 $	2 614 840 $	61
  Bankowość	4 087 369 $	789 038 $	16
  Gastronomia	3 367 526 $	1 366 463 $	79
  Ubezpieczenia	3 083 332 $	1 117 537 $	17
  Inne	67 437 028 $	30 355 410 $	809
  Łącznie	763 287 899 $	171 438 669 $	2 553

  *Łączny dochód pracowników danego sektora uzyskany dzięki zamówieniom elektrowni

  ** Liczba miejsc pracy utworzonych w danym sektorze dzięki zamówieniom elektrowni

 

• wpływ EJ Indian Point na lokalną gospodarkę w 2002 r.:

  	Bezpośredni	Pośredni*	"wtórny"**	Łącznie
  Wartość wytworzonej energii elektrycznej	650 000 000 $	26 523 396 $	86 764 515 $	763 287 899 $
  Wydatki na pracowników	126 583 000 $	10 913 021 $	33 942 648 $	171 438 669 $
  Liczba utworzonych miejsc pracy	1 355	280	918	2 553

  *pośredni oznacza dochody lokalnych firm świadczących usługi dla elektrowni
  **"wtórny" (induced) wynika ze zwiększonych dochodów lokalnych gospodarstw domowych, spowodowanych napływem pieniędzy z EJ Indian Point. Zwiększone dochody zwiększają lokalnie popyt, co pociąga za sobą wzrost produkcji miejscowych firm i tworzenie nowych miejsc pracy.

 

Przykład z Finlandii (elektrownia jądrowa w Olkiluoto):

• Elektrownia Jądrowa Olkiluoto w Finlandii (operator: firma Teollisuuden Voima Oyj) wynajmuje lokalne firmy do prowadzenia stołówki zakładowej, ochrony fizycznej obiektu elektrowni, sprzątania
• elektrownia opłaca swoim pracownikom karnety na lokalny basen w miejscowości Rauma

Przykład z Francji (elektrownia jądrowa we Flammanville):

• Elektrownia Jądrowa Flammanville co roku składa zamówienie o wartości 37 milionów euro u dostawców lokalnych

3. Rozbudowa infrastruktury

Drogi, kanalizacja, modernizacja sieci elektroenergetycznej. Inwestycje te są niezbędne dla funkcjonowania elektrowni, ale podnoszą poziom życia lokalnej ludności.

4. Odprowadzanie podatków do budżetu gminy i budżetu powiatu

Przykłady z USA (elektrownia jądrowa w Indian Point):

• 49 696 707 $ - o tyle zasiliły się w 2002 r. budżety hrabstw położonych w okolicy EJ Indian Point oraz budżet stanowy (stan Nowy Jork) z tytułu podatków płaconych przez elektrownię oraz podatków zapłaconych przez inne przedsiębiorstwa, które wiązały się z inwestycjami i zamówieniami elektrowni w lokalnych firmach
• 70% podatków (w 2002 r. było to 25,3 mln $) odprowadzanych przez EJ Indian Point do kasy samorządu terytorialnego trafia do budżetu hrabstwa, na terenie którego znajduje się elektrownia

Przykład z Finlandii (elektrownia jądrowa w Olkiluoto):

• operator Elektrowni Jądrowej Olkiluoto (firma Teollisuuden Voima Oyj) odprowadził za 2007 r. 4,2 mln euro do budżetu gminy z tytułu podatku od nieruchomości

Elektrownia Jądrowa Olkiluoto w Finlandii (fot. TVO, www.tvo.fi).

Przykład z Francji (elektrownia we Flammanville):

• elektrownia jądrowa Flammanville wpłaca co roku 25 milionów euro w postaci podatków lokalnych

Polskie gminy będą miały zagwarantowane ustawowo korzyści z funkcjonowania na ich terenie elektrowni jądrowych. Odpowiednie przepisy znajdują się w rozdziale 8 projektu ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących.

Przepisy (art. 48 – 49) przewidują wprowadzenie opłaty na rzecz gmin ościennych obciążającej gminę, na rzecz której inwestor i później operator elektrowni jądrowej uiszczać będzie podatek od nieruchomości od elektrowni jądrowej. Proponuje się, aby opłata na rzecz gmin ościennych wynosiła 50 % wartości podatku od nieruchomości, który inwestor elektrowni jądrowej, a następnie podmiot eksploatujący elektrownię jądrową będzie zobowiązany – zgodnie z przepisami ustawy o podatkach i opłatach lokalnych – uiszczać gminie, na terenie której znajdować się będzie elektrownia jądrowa. Wspomniana opłata na rzecz gmin ościennych będzie dzielona w częściach równych pomiędzy wszystkie gminy graniczące z gminą, na terenie której znajdować się będzie elektrownia jądrowa (z wyjątkiem gmin, na których terenie znajduje się inna elektrownia jądrowa lub jej część). W wypadku zlokalizowania tej samej elektrowni jądrowej na obszarze więcej niż jednej gminy opłatę na rzecz wszystkich gmin uprawnionych uiszczać będą wszystkie gminy zobowiązane. Opłata będzie dochodem własnym gmin ościennych. (cyt. z uzasadnienia do projektu ustawy)

5. Dodatkowe świadczenia na rzecz lokalnej społeczności

Do najczęstszych należą dopłaty do leczenia (praktykowane np. we Francji) i rabaty na zakup energii elektrycznej (praktykowane np. w USA). Ponadto są jeszcze inne:

Przykłady z USA (elektrownia w Indian Point, w roku 2002):

• dofinansowanie dla lokalnych organizacji i stowarzyszeń - w przypadku elektrowni Indian Point jest to: muzeum, lokalna stacja radiowa, ośrodek aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych, organizacje wolontariatu, klub taneczny, stowarzyszenia i fundacje wspierające badania nad chorobami np. Amerykańskie Stowarzyszenie Walki z Rakiem (American Cancer Society), Fundacja Wspierania Badań nad Cukrzycą Dzieci (Juvenile Diabetes Research Foundation), Nowojorskie Stowarzyszenie Osób z Chorobą Alzheimera (Alzheimer’s Disease and Related Disorder Association of Central New York), Amerykański Czerwony Krzyż (American Red Cross), lokalne organizacje ekologiczne i stowarzyszenia edukacyjne (np. Fundacja Uniwersytetu Stanowego w Nowym Jorku)
• dofinansowanie dla szkół, przedszkoli, żłobków
• dofinansowanie gminnych przedsiębiorstw transportu zbiorowego
• dofinansowanie dla szpitali (np. remont i kupno nowego specjalistycznego wyposażenia dla izby przyjęć szpitala Hudson Valley Hospital Center w 2002 r.)
• fundowanie stypendiów naukowych dla dzieci i młodzieży (w 2002 operator elektrowni, firma Entergy, ufundował stypendia na łączną sumę 100 000 $)
• refundacja kosztów ogrzewania i klimatyzacji gospodarstw domowych prowadzonych przez osoby w podeszłym wieku lub niepełnosprawne
• elektrownia organizuje co roku 2-tygodniowe seminarium dla studentów Uniwersytetu Stanowego w Nowym Jorku na temat sposobów produkcji energii elektrycznej (nie tylko w elektrowniach jądrowych)
• operator elektrowni założył fundację charytatywną - w 2002 r. operator i fundacja zasponsorowali ponad 3 000 grantów na łączną sumę ok. 10 mln $

Przykłady z Finlandii (elektrownia jądrowa w Olkiluoto, rok 2007):

• elektrownia ufundowała nagrody i wsparła finansowo organizację Mistrzostw Finlandii w Łyżwiarstwie Figurowym w grudniu 2007 r. w miejscowości Rauma, znajdującej się niedaleko elektrowni
• elektrownia organizuje warsztaty o tematyce technicznej dla dzieci. W 2007 r. zorganizowała dwukrotnie warsztaty naukowe i jeden raz warsztaty techniczne dla dzieci w wieku 7-12 lat o tematyce fizycznej (elektryczność, magnetyzm, chemia, woda, mechanika). W każdym z takich warsztatów uczestniczyło 22 dzieci
• elektrownia ufundowała renowację zabytkowej 100-letniej fińskiej chaty rybackiej należącej do lokalnego muzeum (region Satakunta)

Miasto Rauma w Finlandii (ok. 37 tys. mieszkańców), którego budżet zasila pobliska elektrownia jądrowa w Olkiluoto (fot. Matti Mattila, licencja Creative Commons )

6. Stabilne i długotrwałe (co najmniej 60 lat) wspieranie lokalnej gospodarki

Elektrownia jądrowa jest mało podatna na kryzysy ekonomiczne i energetyczne. Wynika to ze specyfiki towaru jaki wytwarza – dziś nikt nie wyobraża sobie życia bez energii elektrycznej, zasila ona nie tylko gospodarstwa domowe, sektor handlowy, usługowy i przemysłowy ale również obiekty użyteczności publicznej, jak szpitale, komisariaty policji itp. Dzisiejsze elektrownie jądrowe pracują co najmniej 60 lat.

Kilkaset przykładów z całego świata wskazuje, że elektrownie jądrowe nie odstraszają turystów, a w wielu przypadkach nawet przyciągają dodatkowych. I nie sezonowo ale cały rok!

W październiku 2009 r. Biuro Analiz i Dokumentacji Senatu RP (specjalna komórka działająca w Kancelarii Senatu, zatrudniająca specjalistów z różnych dziedzin, której zadaniem jest opracowywanie rzetelnych i bezstronnych analizy dla senatorów) opublikowało opracowanie pt. Stosunek lokalnych społeczności krajów europejskich do lokalizacji w ich sąsiedztwie elektrowni atomowych. Jedną z kwestii badanych przez specjalistów był wpływ elektrowni jądrowych na atrakcyjność turystyczną danych gmin.

Biuru udało się pozyskać informacje z 27 państw (wysłano zapytanie w formie ankiety do 49 państw):

Belgia – elektrownia Tihange. Elektrownia atomowa została zbudowana w sąsiedztwie historycznego miasta Huy, po przeciwnej stronie rzeki Mozy. Według władz miasta nie zaobserwowano negatywnego wpływu na turystykę, a wręcz przeciwnie. Wycieczki organizowane przez władze elektrowni przyciągają nową kategorię ludzi do miasta, co wpływa na rozwój handlu i usług. Osoby te przyjeżdżają następnie jako turyści na wakacje. Dane statystyczne pokazują, że atrakcje turystyczne przyciągnęły dużą rzeszę zwiedzających: centrum kulturalne odwiedziło 100 tys. osób w roku, basen 130 tys. osób, z kolejki skorzystało 15 tys. osób.

Czechy – elektrownia Temelin. Jeśli brać pod uwagę elektrownię Temelin, nie zaobserwowano żadnego znaczącego spadku ruchu turystycznego w regionie Czech południowych, który byłby wynikiem zlokalizowania tam elektrowni atomowej.

Francja – elektrownia Flamanville. Zainstalowanie elektrowni jądrowych w strefach turystycznych lub naturalnych nie miało negatywnego wpływu na atrakcyjność tych obszarów z punktu widzenia ruchu turystycznego, jak również na lokalną działalność gospodarczą, w tym rolniczą. Przeciwnie, strefy te bardzo skorzystały z nowej infrastruktury i zagospodarowania, w związku z sąsiedztwem elektrowni jądrowej.

Szwecja – trzy szwedzkie gminy (elektrownie Forsmark, Oskarshamn, Ringhals). Pod względem atrakcyjności turystycznej regiony szwedzkie zostały zbadane przez niezależną Szwedzką Agencję Turystyczną. Uwzględniono 9 czynników: m.in. liczbę noclegów dla gości, liczbę drugich domostw mieszkańców danej gminy, ilość miejsc na kempingach, ilość noclegów na wodzie, sprzedaż paliwa i artykułów w sklepach spożywczych. Pod względem turystyki, trzy szwedzkie gminy, na terenie których są zlokalizowane elektrownie atomowe, zajmowały w tym rankingu w kolejnych latach 2005 i 2006 następujące pozycje: Varberg (Ringhals, budowa 4 reaktorów w latach: 1975-1983) 25. i 26., Oskarshamn (Oskarshamn, budowa 3 reaktorów w latach 1972-1985) 63. i 66. oraz Östhammar (Forsmark, budowa 3 reaktorów w latach 1980-1985) 93. i 72. miejsce na 365 sklasyfikowanych gmin. Na szczycie tej listy znajdują się gminy będące ośrodkami sportów zimowych, mające dużą wymianę handlową z zagranicą oraz mające dużo miejsc noclegowych – na lądzie i na wodzie.

Na podstawie przedstawionego rankingu, chociaż nie badano takiego czynnika jak wpływ obecności elektrowni atomowej na turystykę, można uznać, że jeśli wpływ ten istnieje, to nie jest on negatywny. Mogą świadczyć o tym następujące fakty: w dwóch kolejnych latach badań utrzymana została pozycja dwóch miejscowości w rankingu, w innej miejscowości nawet osiągnęła znacząco wyższy wynik. Miejscowość Varberg utrzymuje się, po około 30 latach po zainstalowaniu pierwszych reaktorów, na bardzo wysokiej pozycji 22. i 23. w rankingu. Jak widać po miejscach lokalizacji elektrowni atomowych, Szwedzi nie boją się umieszczać ich w pobliżu skupisk ludzkich. Można więc ostrożnie przyjąć, że gdyby obecność elektrowni atomowej miała negatywny wpływ na decyzje turystów, pozycja tej gminy byłaby znacząco niższa.

Wyciąg z wniosków:

Nie znaleziono żadnych przykładów świadczących o tym, że usytuowanie elektrowni atomowej wpływa negatywnie na ruch turystyczny w danej miejscowości. Wręcz przeciwnie – pokazano, że obecność takiej elektrowni może stymulować wzrost liczby turystów (Belgia, Francja, Czechy, Szwecja). Wykazano pozytywny wpływ elektrowni atomowych na rozwój okolicznych gmin.

 

Na podstawie analizy wyników ankiety skierowanej do wielu państw można zaryzykować twierdzenie, że lokalizacja elektrowni atomowej w rejonie w jakimś stopniu interesującym turystycznie nie zmniejsza ruchu turystycznego, ale może go jeszcze generować.

Pełna treść opracowania dostępna jest na stronie Senatu RP: http://www.senat.gov.pl/k7/dok/bad/2009/ot-575.pdf

 

 

W Olkiluoto przedstawiciele gminy tworzą wraz z przedstawicielami elektrowni specjalny komitet koordynujący współpracę operatora elektrowni z mieszkańcami gminy. Mieszkańcy odwiedzają elektrownię, uczestniczą w pomiarach czystości środowiska, promieniowania itp. Wypowiadają się na temat funkcjonowania zakładu, zgłaszają uwagi, wypowiadają się na temat inwestycji elektrowni (zwłaszcza obecnej budowy trzeciego reaktora i planów budowy czwartego) a ich opinia jest wiążąca (bez zgody mieszkańców operator nie może np. zbudować nowych reaktorów).

Węgry:

Elektrownia Jądrowa Paks na Węgrzech

13 gmin (łącznie ok. 60 000 mieszkańców) znajdujących się w okolicy Elektrowni Jądrowej Paks utworzyło w 1992 r. wspólnie z władzami elektrowni stowarzyszenie o nazwie TEIT (Tarsadalmi Ellenorzo es Informacios Tarsulas) sprawujące społeczną kontrolę nad działalnością elektrowni oraz informujące lokalną społeczność (a także całe społeczeństwo węgierskie) o aktualnej sytuacji w zakładzie.

W zakresie kontroli TEIT ma prawo w dowolnym momencie wejść na teren elektrowni (powiadamiając o tym dyrekcję) i sprawdzić na miejscu co się dzieje. Na terenie okolicznych gmin TEIT prowadzi własną sieć monitoringu skażeń promieniotwórczych (13 stacji pomiarowych do wykrywania promieniowania gamma) oraz laboratorium badania jakości wody. Wyniki pomiarów TEIT-u porównywane są na bieżąco z wynikami pomiarów władz węgierskich oraz elektrowni Paks. W trzech różnych miejscach w okolicy elektrowni umieszczone są elektroniczne tablice informacyjne, wyświetlające aktualny poziom promieniowania tła.

W zakresie informacji TEIT pełni rolę pomostu między lokalną społecznością a elektrownią. Stowarzyszenie podpisało z elektrownią umowę zobowiązującą dyrekcję elektrowni do informowania TEIT o wszystkich wydarzeniach mających miejsce na terenie zakładu oraz udzielania wyczerpujących odpowiedzi na pytania kierowane przez organizację pod adresem dyrekcji elektrowni. TEIT organizuje dni otwarte w elektrowni i ogólnodostępne wycieczki na teren zakładu. Ponadto stowarzyszenie promuje obecność elektrowni Paks w mediach (prasa, TV, radio).

Miasteczko Paks (21 tys. mieszkańców), obok którego znajduje się elektrownia jądrowa	Spotkanie reprezentantów lokalnej społeczności z przedstawicielami dyrekcji elektrowni Paks (obrady TEIT)

Członkowie TEIT zbierają się na obradach raz w miesiącu lub częściej (w razie pilnych spraw lub przed wyborem dyrektora elektrowni). Sporządzane są coroczne sprawozdania z działalności stowarzyszenia.

 

 

 

Źródła:

1. Economic Benefits of Indian Point Energy Center. An Economic Impact Study by the Nuclear Energy Institute, April 2004, s. 12-33.
2. TVO Annual Report 2007, s. 8
3. TVO Corporate Social Responsibility Report 2007, s. 53-54
4. http://www.tvo.fi/www/page/1667/
5. Sprawozdania z wyjazdów służbowych, prof. dr inż. Andrzej Strupczewski, Instytut Energii Atomowej POLATOM, Otwock-Świerk
6. Social Association for Control and Information - TEIT, Hungary, Csaba Dohóczki (vice-president of GMF), prezentacja na spotkaniu z mieszkańcami Gniewina, 25.11.2009 r.
7. Stosunek lokalnych społeczności krajów europejskich do lokalizacji w ich sąsiedztwie elektrowni atomowych, Opracowania Tematyczne OP-575, Kancelaria Senatu, Biuro Analiz i Dokumentacji, Dział Analiz i Opracowań Tematycznych, Warszawa, 2009