HTGR

Opracowany i produkowany w Ośrodku Radioizotopów POLATOM w NCBJ radiofarmaceutyk Tektrotyd cieszył się dużym zainteresowaniem lekarzy podczas międzynarodowej konferencji Europejskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej odbywającej się od 27 do 31 października br. w Mediolanie. Radiofarmaceutyk przyczynił się do znaczącego postępu w diagnostyce i terapii raka (guzów neuroendokrynnych).

Zestaw produkowany w Polsce od 2005 roku jest niezwykle ceniony w leczeniu guzów neuroendkorynnych i przyczynia się do zwiększenia skuteczności leczenia tej trudnej z medycznego punktu widzenia grupy nowotworów. Są to specyficzne nowotwory rozwijające się z komórek wewnątrzwydzielniczych, rozproszonych po całym organizmie. Większość z nich umiejscawia się w przewodzie pokarmowym i trzustce. Radiofarmaceutyk ^99mTc-Tektrotyd gromadzi się w komórkach nowotworowych już po 10 minutach od jego dożylnego podania,  a pełny efekt obrazujący zmiany nowotworowe uwidacznia się między 2 a 4 godziną badania. Ma to szczególnie istotne znaczenie przy guzach neuroendokrynnych nieczynnych, które nie dają żadnych objawów klinicznych i rozpoznawane były dotychczas w bardzo późnym stadium, kiedy towarzyszyły im już liczne przerzuty. Po badaniu substancje wydalane są z ciała pacjenta wraz z moczem nie powodując żadnych efektów ubocznych. Stosowanie radiofarmaceutyku jest stosunkowo proste i nie wymaga konieczności hospitalizacji pacjenta.

 „Opracowany przez nas lek wykorzystuje substancję czynną, syntetyczny ośmioaminokwasowy peptyd Tyr³-octreotide, do którego przyłączono cząsteczkę kwasu hydrazynikotynowego pozwalającą na jego wyznakowanie izotopem technetu-99m” - tłumaczy dr hab. inż. Renata Mikołajczak, Pełnomocnik Dyrektora ds. Naukowych Ośrodka Radioizotopów Polatom, NCBJ – „Substancja czynna, dzięki swoim właściwościom przyłącza się do komórek nowotworowych, wykazujących zwiększoną ekspresję receptorów somatostatynowych, co ma miejsce w przypadku guzów neuroendokrynnych. Technet-99m natomiast generuje promieniowanie pozwalające na jego wykrycie. W efekcie możemy  dokładnie określić lokalizację guza pierwotnego i jego przerzutów. Na tej podstawie lekarze są  w stanie ocenić rozległość stanu chorobowego i dobrać optymalny dla pacjenta tryb postępowania terapeutycznego”.

Technet-99m jest wytworem generatora radionuklidowego ⁹⁹Mo/^99mTc. Powstaje z rozpadu promieniotwórczego molibdenu-99, który otrzymywany jest w wielostopniowym procesie przeróbki napromienionych w badawczych reaktorach jądrowych  tarcz zawierających uran-235. Polski reaktor „MARIA”, znajdujący się na terenie NCBJ w Świerku pod Otwockiem, umożliwia napromienianie tarcz uranowych w specjalnie skonstruowanych kanałach.

„Po 140 godzinach napromieniania tarcz uranowych otrzymujemy oczekiwaną aktywność molibdenu-99. Po zakończeniu cyklu pracy reaktora napromieniony materiał tarczowy  transportowany jest do laboratorium produkcyjnego w Holandii, w którym w wyniku specjalnych procedur przetwarzania wyodrębnia się postać medyczną molibdenu-99. Z rozpadu tego macierzystego izotopu powstaje technet 99m, którym to izotopem znakowany jest nieaktywny zestaw do sporządzania radiofaramaceutyku ^99mTc-Tektrotyd ” – tłumaczy mgr inż. Janusz Jaroszewicz, koordynator ds. napromieniania NCBJ – „cały proces otrzymywania molibdenu 99, a w konsekwencji powstawania technetu-99m jest doskonałym przykładem na wielką rolę badawczych reaktorów jądrowych w medycynie nuklearnej ratującej setki tysięcy istnień ludzkich”.

Wartość diagnostyczna zestawu do sporządzania radiofarmaceutyku ^99mTc-Tektrotyd jest niekwestionowana i znalazła udokumentowanie w szeregu publikacji naukowych dotyczących jego skuteczności. Dane te pozytywnie zweryfikował rynek. Preparat został pozytywnie oceniony przez klinicystów i cieszy się dużym zainteresowaniem w kraju i za granicą.

„Zakończona konferencja w Mediolanie jest dla nas potwierdzeniem skuteczności obranej strategii dotyczącej wytwarzania Tektrotydu”– podkreśla dr inż. Dariusz Socha, dyrektor Polatom, NCBJ – „warto podkreślić, że nasz produkt jest jednym z pierwszych trzech zarejestrowanych na świecie leków wykorzystujących analogi peptydów jako nośniki izotopów promieniotwórczych”.

Za opracowanie i produkcję radiofarmaceutyku Tektrotyd Ośrodek Radioizotopów Polatom, NCBJ otrzymał szereg nagród, m.in. Dyplom Ministra Edukacji i Nauki (2006), tytuł Laureata Konkursu Innowacja Roku (2008), Wyróżnienie w Konkursie Polski Produkt Przyszłości (2008), Złoty medal na Międzynarodowych Targach Wynalazczości, Badań Naukowych i Nowych Technik w Brukseli (2009) i wiele innych.

W kontekście polskiej energetyki jądrowej warto przypomnieć, że radioizotopy dla medycyny są produkowane także w elektrowniach jądrowych (tj. w reaktorach energetycznych) w takich krajach jak Kanada, Chiny, USA, Argentyna, Korea Południowa. Istnieje możliwość produkcji radioizotopów również w przyszłych polskich elektrowniach jądrowych.

(na zdjęciu: produkcja radiofarmaceutyków w OR POLATOM w NCBJ, fot. NCBJ)

***

Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) to jeden z największych instytutów badawczych w Polsce, zatrudniający ponad tysiąc pracowników. Zajmuje się m.in. wspieraniem budowy polskiej energetyki jądrowej, badaniami podstawowymi z dziedziny fizyki subatomowej (fizyka cząstek elementarnych i jądrowa, fizyka plazmy gorącej itp.) oraz stosowaniem metod fizyki jądrowej i produkcją urządzeń dla rozmaitych gałęzi nauki i gospodarki, w tym medycyny. NCBJ posiada jedyny w Polsce reaktor badawczy Maria wykorzystywany do wytwarzania izotopów promieniotwórczych, radiacyjnej modyfikacji materiałów oraz badań na wiązkach neutronów. Ośrodek uczestniczy w międzynarodowych przedsięwzięciach badawczych oraz w pracach nad nowymi technologiami jądrowymi. Urządzenia opracowane w NCBJ będą wdrażane w Parku Naukowo-Technologicznym w Świerku.

Więcej informacji:

Marek Sieczkowski
Rzecznik Narodowego Centrum Badań Jądrowych
tel. +48 512 583 695
email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.