RBMK

Narodowe Centrum Badań Jądrowych otrzymało pierwszą dostawę niskowzbogaconego paliwa jądrowego. Premierowy załadunek nowych elementów do reaktora „Maria” odbędzie się w najbliższych miesiącach.

Czwartego lipca br. do reaktora badawczego „Maria” znajdującego się na terenie Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Świerku dostarczono pierwszą partię niskowzbogaconego paliwa jądrowego. Premierowy załadunek nowych elementów paliwowych odbędzie się w najbliższych miesiącach. Prace, prowadzone w celu spełnienia najwyższych standardów międzynarodowych programu redukcji wzbogacania paliwa w reaktorach badawczych (RERTR – Reduced Enrichment for Research and Test Reactors), są wynikiem współpracy polskich naukowców z Departamentem Energetyki USA i francuskiej firmy Areva-Cerca. Trójstronna umowa zapewnia ciągłość dostaw dla reaktora „Maria” do 2017 roku.

 „Konwersja paliwa jądrowego w naszym reaktorze, a więc przejście z paliwa wysokowzbogaconego na niskowzbogacone to nie tylko złożona operacja techniczna, ale przede wszystkim wynik prowadzonych przez naszych naukowców wieloletnich badań, analiz i opracowań umożliwiających skuteczną pracę reaktora na nowym paliwie i bezpieczne przeprowadzenie całego procesu” – podkreśla prof. dr hab. Grzegorz Wrochna, dyrektor NCBJ. – zakończenie tych prac uznaliśmy za badawczo-techniczne osiągnięcie roku 2011 w naszym instytucie”.

Naukowcy z Narodowego Centrum badań Jądrowych prace nad konwersją paliwa jądrowego rozpoczęli już w 2005 roku.

„Konwersja paliwa jądrowego polega na zmniejszeniu wzbogacenia paliwa, a więc zawartości uranu 235. Do lat dziewięćdziesiątych pracowaliśmy na paliwie, które zawierało aż 80 procent tego pierwiastka, dziś przechodzimy z 36% na mniej niż 20. Problem przed którymi stanęliśmy było znalezienie odpowiedzi jak przeprowadzić cały proces aby zachować parametry fizyczne i cieplnoprzepływowe reaktora” – wyjaśnia mgr inż. Grzegorz Krzysztoszek, dyrektor Departamentu Energii Jądrowej NCBJ – „z naszych doświadczeń korzystają inne reaktory badawcze na całym świecie”.

Opracowana nowa technologia, jak i same zestawy paliwowe, wymagały procesu nadawania atestów. Głównym elementem procedur było napromienienie dwóch testowych zestawów paliwowych w warunkach normalnej pracy reaktora „Maria”. Testowanie pierwszego elementu rozpoczęto w sierpniu 2009 roku i zakończono w styczniu 2011 roku. Drugi element pracował od października 2009 roku do sierpnia 2010. W trakcie opracowywania analiz bezpieczeństwa dla nowego paliwa okazało się, że jest konieczna modernizacja układu pompowego w obiegu chłodzenia kanałów paliwowych. Opracowany projekt wraz z analizą bezpieczeństwa wykonano a obecnie trwają przygotowania do wymiany pomp.

Wysokostrumieniowy reaktor „Maria”, skonstruowany przez polskich fizyków w Świerku pod Warszawą, działa od grudnia 1974 roku. Jest wielozadaniowym urządzeniem badawczym o mocy termicznej 30 MW, jednym z zaledwie ośmiu reaktorów europejskich o mocy ponad 15 MW generujących intensywne strumienie neutronów (powyżej 1014 neutronów na cm2/s. Obecny stan techniczny reaktora pozwala na jego eksploatację co najmniej do 2020 roku, a po ewentualnej kolejnej modernizacji – nawet do połowy bieżącego stulecia.

Reaktor „Maria” służy do produkcji preparatów promieniotwórczych, do badań fizycznych (głównie w zakresie fizyki materii skondensowanej), do zastosowań przemysłowych (m.in. z użyciem neutronowej analizy aktywacyjnej) oraz do celów szkoleniowych.

(fot. Adam Kępiński)

***

Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) to jeden z największych instytutów badawczych w Polsce, zatrudniający ponad tysiąc pracowników. Zajmuje się m.in. wspieraniem budowy polskiej energetyki jądrowej, badaniami podstawowymi z dziedziny fizyki subatomowej (fizyka cząstek elementarnych i jądrowa, fizyka plazmy gorącej itp.) oraz stosowaniem metod fizyki jądrowej i produkcją urządzeń dla rozmaitych gałęzi nauki i gospodarki, w tym medycyny. NCBJ posiada jedyny w Polsce reaktor badawczy Maria wykorzystywany do wytwarzania izotopów promieniotwórczych, radiacyjnej modyfikacji materiałów oraz badań na wiązkach neutronów. Ośrodek uczestniczy w międzynarodowych przedsięwzięciach badawczych oraz w pracach nad nowymi technologiami jądrowymi. Urządzenia opracowane w NCBJ będą wdrażane w Parku Naukowo-Technologicznym w Świerku.

Więcej informacji:

Marek Sieczkowski
Rzecznik Narodowego Centrum Badań Jądrowych
tel. +48 512 583 695
email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.